Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül ayı fiyat gelişmelerini açıkladı. Buna
göre; Eylül ayında tüketici fiyatları yüzde 0,18 oranında arttı ve yıllık
tüketici enflasyonu 0,77 puan düşerek yüzde 7,28 oldu. Bu dönemde H ve I
endekslerinin yıllık değişim oranları sırası ile 0,65 ve 0,72 puan azalarak
yüzde 7,56 ve 7,69 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici
enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda ve temel mal
gruplarının katkısında sırasıyla 0,49 ve 0,45 puanlık düşüş gözlendi. Öte
yandan bu dönemde enerji grubunun katkısı 0,22 puan arttırdı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre
ana eğilimi incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde Eylül ayında bir
miktar yavaşlama gözlendi. Bu gelişmede temel mal ana eğilimindeki belirgin
düşüş etkili olmuş, hizmet grubu ana eğilimi ise yükseldi. Eylül ayında hizmet
fiyatları yüzde 0,89 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu 0,11 puan
yükselerek yüzde 8,19 oldu. Yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde yükselmiş,
kirada yatay seyretti, diğer alt gruplarda ise geriledi. Eylül ayında ulaştırma
hizmetleri fiyatları yüzde 2,69 oranında arttı. Özellikle taksi, dolmuş ve
otobüs gibi karayolu taşımacılık hizmetleri fiyatlarında akaryakıt
ürünlerindeki vergi artışının etkileri izlendi. Bu dönemde eğitim hizmetlerinde
yıllık enflasyonun yüzde 10,37'ye ulaşması dikkat çekti. Diğer yandan
lokanta-otel grubunda enflasyon, gıda fiyatlarındaki olumlu görünüm ve turizm
sektöründeki gelişmelere bağlı olarak yavaşlama eğilimini sürdürdü.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Eylül ayında 1,70 puan azalarak yüzde 6,97
oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda düşüş kaydetti. Eylül
ayında dayanıklı mal grubunda beyaz eşya ve mobilya fiyatları geriledi,
otomobil fiyatları ise bir miktar arttı. Giyim fiyatları, bir önceki ayda
olduğu gibi, mevsimsel ortalamaların üzerinde azalış kaydetti. Giyim ve
dayanıklı dışı temel mal grubu fiyatları ise ılımlı bir artış sergiledi. Sonuç
olarak, döviz kurunun birikimli etkilerinin azalmasına ek olarak toplam
talepteki yavaşlamanın da etkisiyle temel mal grubu yıllık enflasyonundaki
düşüş sürdü.
Enerji fiyatları Eylül ayında yüzde 2,09 oranında arttı. Bu gelişmede akaryakıt
ürünlerinden alınan maktu ÖTV'de 20 kuruş artışa gidilmesine bağlı olarak yüzde
6,51 oranında artan akaryakıt fiyatları belirleyici oldu. Bu ayarlamanın
akaryakıt fiyatları üzerindeki etkisi, sınırlı olmakla birlikte, Ekim ayında da
süreceği kaydedildi. Bu dönemde tüp gaz fiyatlarında da yüzde 0,96 oranında
artış gözlendi. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonu 1,59 puan artarak
yüzde 4,56 oldu. Ekim ayı başında doğalgaz fiyatlarında gerçekleşen indirimin
tüketici enflasyonuna doğrudan etkisinin yaklaşık 0,16 puan olması beklendi.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu Eylül ayında 2,03 puan azalarak
yüzde 4,16 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları geçen
ayın ardından bu dönemde de gerilemiş ve grup yıllık enflasyonu 3,89 puan
azalarak yüzde 0,54 oldu. Bu yavaşlamada taze meyve fiyatlarındaki gelişmeler
öne çıktı. Bunun yanında, taze meyvesebze dışı gıda yıllık enflasyonu yüzde
4,78 ile son 5 yılın en düşük seviyesine geriledi. Bu dönemde, işlenmiş gıda
grubu fiyatlarında ise yüzde 0,28 artış gözlendi, bu grupta yıllık enflasyon
yüzde 7,35'e düştü.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Eylül ayında yüzde 0,29 oranında artarken yıllık
enflasyon 1,25 puan azalarak yüzde 1,78 oldu. Bu düşüş, döviz kuru ve
uluslararası emtia fiyatlarındaki ılımlı seyre ek olarak baz etkisinden
kaynaklandı. Bu dönemde, yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 3,02'ye,
petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 3,77'ye geriledi.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Eylül ayında fiyatlar ara malı
grubunda gerilerken diğer alt gruplarda ılımlı bir oranda arttı. Dayanıksız
tüketim mallarının fiyatlarındaki artışta işlenmiş meyve ve sebze
fiyatlarındaki yükseliş öne çıkarken sermaye malı fiyatları motorlu kara
taşıtları ve genel amaçlı makine fiyatları kaynaklı arttı. Bu dönemde dayanıklı
tüketim malı fiyatları nispeten yatay seyretti. Ara malı fiyatlarındaki düşüşte
ise değerli ana metal fiyatlarındaki azalışlar belirleyici oldu. Sonuç olarak,
Eylül ayında tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar
bir önceki aya göre zayıfladı.
DETAY HABER
04.10.2016
