TÜRKİYE EKONOMİSİ İLK ÇEYREKTE YÜZDE 4 BÜYÜDÜ
Türkiye ekonomisi, ilk çeyrekte yıllık bazda yüzde 4 büyüdü. Böylece büyüme, ekonomistlerin beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Büyüme, depremin de etkisiyle kamu ve sosyal yönü ağırlıklı hizmetler ile bankacılık kesiminden geldi. Sanayi ve tarım sektörleri sırasıyla yüzde 0,7 ve yüzde 3,8 oranında küçüldü.
Türkiye’nin yaşadığı en büyük felaketlerden biri olan 6 Şubat depremlerinin etkisini de içeren 2023 Ocak-Mart döneminde (1. Çeyrek) GSYH yüzde 4 oranında büyüdü. Büyüme depremin de etkisiyle kamu ve sosyal yönü ağırlıklı hizmetler ile bankacılık kesiminden geldi. Sanayi ve tarım sektörleri sırasıyla yüzde 0,7 ve yüzde 3,8 oranında düştü. Zincirlenmiş hacim endeksine göre yapılan hesaplamalarda, hizmetler yüzde 12,4, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 12, finans ve sigorta hizmetleri yüzde 11,2, bilgi iletişim faaliyetleri yüzde 8,1, diğer hizmetler yüzde 7,8, inşaat yüzde 5,1, kamu yönetimi-eğitim-sağlık yüzde 3,6, gayrimenkul yüzde 1,4 artış gösterdi.
Asgari ücretin etkisiyle işgücü payı arttı
Depremde yaşanan üretim kaybı ve yıl başında artırılan asgari ücrete bağlı olarak, yılın ilk çeyreğindeki ücret artışları, GSYH’den ücretlilerin aldığı payı yeniden yukarı taşıdı. 2016’da yüzde 36 düzeyinde olan GSYH’den ücretlerin payı her yıl düzenli azalarak 2022 sonunda yüzde 26,5’e kadar gerilemişti. İlk çeyrekte ise yüzde 38’e yükseldi. Geçen yıl aynı ayda bu oran yüzde 31,1 düzeyindeydi. Yılın ilk çeyreğinde başta asgari ücret olmak ve yıl başı zamları nedeniyle işgücünün payı artış gösteriyor. Cari fiyatlarla olan büyümenin içinde ithalat yüzde 41,6 oranında eksi katkı verdi. Artı yönde en büyük pay hane halkı tüketiminden geldi. Zincirlenmiş hacim endeksine göre ise hane halkı harcamaları yüzde 16,2, devletin harcamaları yüzde 5,3, gayri safi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 4,9 arttı. İhracat ilk çeyrekte 0,3 oranında azaldı. İthalat ise yüzde14,4 oranında yükseldi. Geçmiş yıllarda net ihracat büyümeye katkı verirken, ilk çeyrek itibariyle bu katkı gerçekleşmeyecek.
Yatırımlar
Zincirlenmiş hacim endeksiyle gayri safi sabit sermaye oluşumuna bakıldığında, ilk çeyrekte bir önceki yıl aynı çeyreğe göre, üretilmiş mali olmayan aktifler yüzde 4,9, inşaat 1,3 arttı. Makine teçhizat da yüzde 8 ile güçlü büyümesini sürdürdü. Makine teçhizat 2019 4. Çeyreğinden bu yana genel büyümenin oldukça üzerinde büyüme gösteriyor.
Bakan Nebati: Büyümenin kapsayıcılığı devam ediyor
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 2023 ilk çeyrek büyümesinin, ilk çeyrek itibariyle yıllıklandırılmış halde AB ve OECD içinde en yüksek ikinci büyüme hızı olduğunu belirtti. Kişisel sosyal medya hesabından bir değerlendirme yayınlayan Nureddin Nebati, olumsuz dış konjonktür ve depreme rağmen yatırım, üretim ve istihdamdan taviz verilmediğini, mali disiplinle elde edilen mali alanla depremin etkilerinin telafi edilme sürecinin işlediğini vurguladı. Makine teçhizat yatırımlarına dikkati çeken Nebati, büyümenin kapsayıcılığının da sürdüğünü belirterek şunları kaydetti:
“Bilinmelidir ki ilk çeyrekte sadece yüksek büyüme gerçekleşmemiş, aynı zamanda büyümenin kapsayıcılığı da korunmuştur. 2023 yılı ilk çeyreğinde istihdam, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık 1,6 milyon kişi artarken, işsizlik oranı yüzde 9,9’a düşerek tek haneye gerilemiştir. Öte yandan, dar ve sabit gelirli kesimlere yönelik atmış olduğumuz adımlar sayesinde iş gücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı bir önceki yılın aynı dönemine göre 6,8 puan artarak yüzde 38’e yükselmiştir. Seçim belirsizliğinin ortadan kalktığı önümüzdeki dönemde, vatandaşlarımızın refah seviyesini daha ilerilere taşımaya kararlılıkla devam edeceğiz.”
DETAY HABER
31.05.2023
